Rowerzyści w każdym wieku, ale i rolkarze oraz użytkownicy hulajnóg – w różnym wieku, także z rodzinami – przybyli w sobotę 26 sierpnia na plac pod Teatrem Dramatycznym w Białymstoku. Od 16.00 czekali tam na nich pracownicy Muzeum Pamięci Sybiru, a także specjalista od serwisowania rowerów – wszystko z myślą o bezpiecznym wspólnym przejeździe.
Na zarejestrowanych wcześniej uczestników czekały pakiety startowe z zestawem pamiątkowych drobiazgów, w tym odblaskiem oraz pamiątkową szprychówką.
Na białostocki Peleton przybyli także zagraniczni goście – dr Arunas Bubnys, dyrektor Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy, które w Wilnie prowadzi Muzeum Okupacji i Walk o Wolność, oraz jeden z pracowników Muzeum Okupacji Łotwy w Rydze. Obie te placówki działają razem z Muzeum Pamięci Sybiru w ramach Sieci Współpracy Muzeów „Wspólna Pamięć”. Obie także podjęły się upowszechnienia idei Peletonu Pamięci w swoich krajach.
Zebranych powitał Dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru, prof. Wojciech Śleszyński, który podkreślił konieczność nowoczesnego w formie przypominania historii. W ten sposób możemy dotrzeć do świata z przekazem ważnym dla narodów Europy Środkowej, doświadczonych przez sowieckie represje:
– Wobec wojny w Ukrainie nasze narody muszą wspólnym głosem mówić o historii sprzed ponad 80 lat – podkreślił.
Dr Arunas Bubnys dziękował za włączenie jego instytucji w rowerową inicjatywę i zrelacjonował przebieg Peletonu w Wilnie. – Mamy nadzieję, że za rok zgromadzi jeszcze więcej uczestników.
Peleton wyruszył o godzinie 17.00. Przejazd zaplanowany został na około 6 km, z kilkoma przystankami po drodze. Pierwszy z nich nastąpił przy ulicy Akademickiej 26, pod domem, w którym mieszkał ostatni przedwojenny prezydent Białegostoku, Seweryn Nowakowski.
Kolejnym przystankiem na trasie było dzisiejsze VI Liceum Ogólnokształcące. W czasie sowieckiej okupacji mieściła się tu szkoła dla dzieci czerwonych dygnitarzy.
Rozciągnięty na kilkaset metrów Peleton przejechał następnie przez największe w mieście skrzyżowanie – alei Piłsudskiego i ulicy Sienkiewicza – i ulicą Włókienniczą dotarł do skrzyżowania ulic Poleskiej i Nowogródzkiej. Ostatni przystanek nastąpił między blokami w miejscu, gdzie przed wojną biegła ulica Fabryczna. W tych dwóch ostatnich miejscach na uczestników Peletonu czekały niezwykłe niespodzianki – zainscenizowane relacje osób represjonowanych, których domy niegdyś istniały w tych lokalizacjach.
Przejazd zakończył się pod Muzeum Pamięci Sybiru, gdzie na rowerzystów czekały wzruszone Sybiraczki. – Dziękujemy wszystkim uczestnikom Peletonu – mówiła Jolanta Hryniewicka, prezes białostockiego oddziału Związku Sybiraków. W swojej wypowiedzi podkreśliła, jak ważne dla Sybiraków jest to, że mieszkańcy Białegostoku pamiętają o osobach represjonowanych przez sowieckiego okupanta. Dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru, prof. Śleszyński, powiedział: – Prawdziwymi bohaterami są właśnie oni, Sybiracy, im należą się wielkie brawa.
Zwracając się do Sybiraczek, dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru podkreślił: – Macie Państwo wsparcie w nas, pracownikach Muzeum, ale proszę spojrzeć, jak wielu jest tutaj mieszkańców Białegostoku. Dla nich jesteście ważni, macie w nich oparcie.
Peleton Pamięci zakończyło zapalenie symbolicznego światła pod pomnikiem poświęconym Bohaterskim Matkom Sybiraczkom. Znicze złożyły Sybiraczki oraz przedstawiciele muzeów współorganizujących Peleton. Następnie lampiony zapalili uczestnicy Peletonu.
Dziękujemy wszystkim uczestnikom tegorocznego Peletonu. Kolejny ma mieć jeszcze większy rozmach – do przedsięwzięcia zamierzają dołączyć kolejne kraje i miasta.
Za przychylność i wsparcie organizacyjne przy Peletonie Pamięci 2023 dziękujemy Wodociągom Białostockim, które zapewniły na miejscu startu stanowisko z saturatorem, PPTK – Regionalnemu Oddziałowi PTTK w Białymstoku oraz VI Liceum Ogólnokształcącemu im. króla Zygmunta Augusta w Białymstoku.
