1989
Choć Związek Sybiraków powstał w 1988 roku, pamięć o losach osób deportowanych i zesłanych na Sybir zaczęto upamiętniać w Polsce na większą skalę w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Środowisko białostockich historyków, żywo zainteresowane tą tematyką, silnie działało na rzecz propagowania wiedzy o Polskim Sybirze. W Białymstoku, z inicjatywy samych Sybiraków, przy parafii pw. Ducha Świętego powstał pomnik – Grób Nieznanego Sybiraka, a w podziemiach kościoła okazała izba pamięci.
2010
Władze Białegostoku przeznaczyły 2-hektarową działkę z magazynem wojskowym z lat trzydziestych XX wieku znajdującą się przy ul. Węglowej na przyszłe Muzeum Pamięci Sybiru.
2012
Pracownia „Arkon” Jana Kabaca zakończyła trwające od roku prace nad projektem budynku Muzeum Pamięci Sybiru. Przygotowana koncepcja zakładała zachowanie oryginalnego, wojskowego magazynu z przeznaczeniem na cele wystawiennicze, a także dobudowanie do niego nowoczesnego gmachu, w którym miały się znaleźć sale konferencyjne, edukacyjne, biblioteka, kawiarnia i zaplecze administracyjne. Uzyskano pozwolenie na budowę obiektu.
2014
17 września sąd konkursowy wskazał zwycięzcę konkursu na opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej aranżacji wystawy stałej Muzeum Pamięci Sybiru. Spośród siedmiu ofert najlepiej oceniono propozycję belgijskiej pracowni Tempora. Jury doceniło w projekcie m.in. walory plastyczne, logiczną aranżację przestrzeni i rozmieszczenie poszczególnych stanowisk wystawienniczych.
2016
W październiku Białystok podpisał umowę z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego na dofinansowanie budowy Muzeum Pamięci Sybiru. W tym roku pomyślnie zrealizowano także wstępny etap budowy, polegający na wykonaniu niezbędnych prac rozbiórkowych i instalacyjnych przygotowujących teren i budynek magazynu do zasadniczej inwestycji.
2017
1 stycznia Muzeum Pamięci Sybiru rozpoczęło funkcjonowanie jako samodzielna placówka. Jeszcze w tym samym roku udało się przygotować projekt „Wykonania wystawy stałej i zakupu wyposażenia na potrzeby Muzeum Pamięci Sybiru”, a także uzyskać do niego dofinansowanie z VIII osi priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury realizowanej w ramach finansowanego przez Unię Europejską Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
2018
Przetarg na wykonanie stanu surowego budynku Muzeum został rozstrzygnięty – wygrała firma Budimex S.A. W kwietniu podpisano umowę i budowa ruszyła. 15 października w obecności Sybiraków, ich rodzin i innych gości uroczyście podpisano, poświęcono i wmurowano w fundamenty gmachu akt erekcyjny Muzeum Pamięci Sybiru. Wyrażono w nim m.in. przekonanie, że: „Instytucja ta dbać będzie o zachowanie pamięci o ofiarach i zbrodniach, które sprawiły, że daleka Syberia zmieniła się w polskiej świadomości ze wspaniałej i bogatej krainy w okrutny Sybir – Nieludzką Ziemię”.
2019
19 czerwca ogłoszono wykonawcę wystawy stałej Muzeum. Przetarg wygrała firma Deko-Bau, która zaraz po podpisaniu umowy rozpoczęła prace nad instalacjami artystycznymi, gablotami, ekspozytorami, multimediami i pozostałymi elementami ekspozycji. Sąd konkursowy wybrał też projekt instalacji artystycznej, która zajmie centralne miejsce na wystawie – zwyciężyła koncepcja autorstwa Martyny Pająk. W sierpniu do wnętrza obiektu został wprowadzony największy eksponat Muzeum – rosyjski wagon towarowy konstrukcji z 1892 roku, tzw. tiepłuszka, pełniący funkcję głównego wejścia na ekspozycję. W grudniu zakończyły się prace budowlane i Tadeusz Truskolaski, prezydent Miasta Białegostoku, przekazał Wojciechowi Śleszyńskiemu, dyrektorowi Muzeum Pamięci Sybiru, klucze do nowego gmachu. Muzeum Pamięci Sybiru zostało laureatem konkursu Top Inwestycje 2019.
2020
To był rok intensywnych prac nad wykonaniem wystawy stałej i wyposażeniem całego obiektu. Montowano gabloty, oświetlenie, urządzenia audio-wideo, układano eksponaty. Powstawały multimedia i systemy obsługujące ruch zwiedzających i pomagające im w zapoznaniu się z ekspozycją (m.in. katalogi, audioprzewodnik, przewodnik multimedialny). Dużym zainteresowaniem cieszyła się akcja #Zapamiętani, dzięki której do Muzeum spłynęły z całego świata fotografie Sybiraków i ich rodzin – są one wykorzystane w ostatniej sali wystawy stałej. We wrześniu odsłonięto pomnik Bohaterskich Matek Sybiraczek, usytuowany przy wejściu do Muzeum. Autorami monumentu są Katarzyna i Ryszard Piotrowscy, a ich projekt został wybrany w konkursie. W tym roku Muzeum otrzymało również kolejną nagrodę – tytuł Top Inwestycji Komunalnej 2020.
2021
Muzeum Pamięci Sybiru otwiera podwoje dla zwiedzających. Jest to pierwsze muzeum w Polsce w całości poświęcone dziejom Polaków na Sybirze – zarówno deportowanym w XX, jak i zesłańcom XIX-wiecznym i wcześniejszym, jak również dobrowolnemu osadnictwu na Syberii i badaniu tej ziemi przez polskich odkrywców. Misją Muzeum jest gromadzenie, opracowywanie i ochrona zbiorów związanych z tą tematyką, a także badanie i popularyzacja historii polskiego Sybiru oraz dziejów ziem kresowych II Rzeczypospolitej.
—
Projekt „Wykonanie wystawy stałej i zakup wyposażenia na potrzeby Muzeum Pamięci Sybiru” realizowany jest w ramach działania 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury oś priorytetowa VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020, Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
