– Statuetką honorujemy osoby, które wykazały się szczególnym zaangażowaniem w działalność na rzecz Muzeum, a także na rzecz misji, którą nasza placówka wypełnia: ocalanie pamięci o polskim i europejskim Sybirze – mówił dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru, prof. Wojciech Śleszyński, witając zebranych.
Przybyli m.in. zastępca prezydenta Białegostoku Rafał Rudnicki, Wiceprzewodniczący Komisji Edukacji i Wychowania Rady Miasta – Marek Tyszkiewicz oraz Sybiracy i Sybiraczki z prezes Związku Sybiraków Oddział w Białymstoku, Jolantą Hryniewicką, na czele.
– Każda kolejna edycja statuetki utwierdza mnie w przekonaniu, że misja, z którą tworzone było Muzeum, aby dotrzeć z opowieścią o tych wszystkich, którzy trafili na „nieludzkią ziemię”, o tym co się tam działo, udaje się dzięki zasługom dyrektora Śleszyńskiego i pracowników Muzeum – mówił do zgromadzonych Rafał Rudnicki.
Tegoroczne wyróżnienia, czyli tytuł „Przyjaciel Muzeum Pamięci Sybiru” oraz pamiątkowe statuetki w formie bryły marmuru trafiły do Sybiraczki Teresy Borowskiej, do ambasadora Japonii w Polsce Akio Miyajimy oraz do prof. Ziyabeka Kabuldinova z Kazachstanu.
Teresa Borowska
Teresa Borowska, z domu Walkiewicz, urodziła się w 1941 roku jako córka Jadwigi i Leopolda. Rodzina Walkiewiczów przed wojną mieszkała w Białymstoku, ojciec Teresy był księgowym w Urzędzie Wojewódzkim.
W czerwcu 1941 r. Jadwigę Walkiewicz w siódmym miesiącu ciąży deportowano z dwójką dzieci w głąb Związku Sowieckiego. Trafili do sowchozu Lebieżyński w Ałtajskim Kraju. Tam przyszła na świat Teresa.
Od września 1941 r. przebywali w Starej Bardzie, a od 1943 r. w Bijsku. Do Białegostoku powrócili we wrześniu 1945 roku. Ojca rodziny nie było im dane już zobaczyć – został zamordowany w Warszawie w 1944 roku.
Teresa Borowska od lat zaangażowana jest w działalność Związku Sybiraków, od tego roku pełni funkcję wiceprezes Oddziału Związku w Białymstoku.
Była jednym z opiekunów Muzeum Sybiraków, które środowisko sybirackie założyło przy kościele św. Ducha w Białymstoku. Gdy powstawała nasza placówka, z zaangażowaniem pomagała przy przenoszeniu zbiorów do Muzeum Pamięci Sybiru. Przejęliśmy wtedy pod opiekę ponad 430 obiektów, za co jesteśmy Sybirakom niezmiernie wdzięczni.
Zawsze chętnie wspiera Muzeum Pamięci Sybiru w realizacji jego misji, na przykład dzieląc się z publicznością swoim świadectwem. Przekazała do naszych zbiorów kilkadziesiąt zdjęć z rodzinnego archiwum. Zgodziła się także zostać jedną z Ambasadorek naszej pierwszej wystawy czasowej, noszącej tytuł „Tylko ból jest mój”, a której wernisaż odbędzie się już w najbliższy piątek.
Odbierając statuetkę, Teresa Borowska mówiła: – Dopóki będę żyć i starczy mi sił, będę działać na rzecz Sybiraków i pomagać Muzeum.
Jego Ekscelencja Akio Miyajima, ambasador Japonii w Polsce
Akio Miyajima urodził się w 1957 roku. Ukończył studia na Wydziale Nauk Politycznych i Ekonomicznych tokijskiego Uniwersytetu Waseda oraz studia podyplomowe na Uniwersytecie Yale w Stanach Zjednoczonych.
Od 1981 roku rozwijał karierę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Japonii. Pracował m.in. w ambasadzie Japonii w Republice Korei i w Wielkiej Brytanii oraz jako przedstawiciel Japonii przy Organizacji Narodów Zjednoczonych. Był pracownikiem naukowym Królewskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych w Wielkiej Brytanii.
Zanim przybył do naszego kraju, pełnił funkcję Ambasadora Japonii w Turcji. Ambasadorem Japonii w Polsce jest od listopada 2020 roku.
„Aktywnie angażuje się w inicjatywy mające na celu rozpowszechnianie i utrzymanie pamięci o akcji ratowania polskich „dzieci syberyjskich”, zarówno w Polsce, jak i Japonii. Wspiera osoby i instytucje zajmujące się badaniem tego epizodu z polsko-japońskiej historii” – czytamy w uzasadnieniu przyznania ambasadorowi statuetki.
Jego Ekscelencja zaszczycił nas napisaniem wstępu do wydanej przez Muzeum książki autorstwa dr Sylwii Szarejko „Polskie dzieci w Kraju Kwitnącej Wiśni”. Wsparł nas w promocji książki, a także objął patronatem zajęcia edukacyjne, które Muzeum Pamięci Sybiru przygotowało dla najmłodszych na temat „dzieci syberyjskich”.
Ambasador wspominał o tym w swoim przemówieniu:
– Bardzo dziękuję, że pomoc Japonii dla polskich dzieci została uwzględniona w ekspozycji muzeum. Ponadto chciałbym bardzo podziękować Państwu za tą wspaniałą inicjatywę, jaką jest publikacja dwujęzycznej, polsko-japońskiej książki „Polskie Dzieci w Kraju Kwitnącej Wiśni” napisanej przez dr Sylwię Szarejko. Mając nadzieję, że książka stanie się dostępna dla wielu osób w Polsce, przekazałem ją w prezencie wraz z listem Pierwszej Damie pani Agacie Dudzie oraz Podsekretarzowi Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów panu Janowi Dziedziczakowi. Napisałem w liście, że byłoby wspaniale, gdyby książka znalazła się w bibliotekach w całym kraju – mówił.
– Co więcej, gdy w zeszłym miesiącu odwiedziłem muzeum, wraz z dziećmi poznałem historię pomocy Japonii dla polskich dzieci. Państwa wysiłki, aby przekazać historię kolejnym pokoleniom dodały mi wiele odwagi – dodał.
Dziękując za wyróżnienie, ambasador zwrócił uwagę na rolę Muzeum Pamięci Sybiru:
– Jestem w Polsce już prawie trzy lata i za każdym razem, gdy dowiaduję się czegoś o trudnej historii Syberii, myślę o tym, jak ważna dla Polski jest ta pamięć. Muzeum Pamięci Sybiru odgrywa kluczową rolę w przekazywaniu tej pamięci poprzez gromadzenie, utrzymywanie i ekspozycję zbiorów. Chciałbym przekazać wyrazy najwyższego szacunku Panu Dyrektorowi oraz pracownikom muzeum.
Profesor Ziyabek Kabuldinov
Ziyabek Kabuldinov urodził się w 1965 roku. Jest absolwentem Wydziału Historii Omskiego Uniwersytetu Państwowego im. F. Dostojewskiego. W czasie studiów przewodził społeczności kazachskich studentów na tej uczelni. Studiował także prawodawstwo w Kazachskim Instytucie Prawa i Stosunków Międzynarodowych. Tytuły doktora i profesora uzyskał na podstawie rozpraw o historii obecności Kazachów w Cesarstwie Rosyjskim.
Pracował m.in. na Akademii Kainar w Pawłodarze, na Eurazjatyckim Uniwersytecie Narodowym im. Gumileva w Astanie i Państwowym Uniwersytecie im. Toraighyrova w Pawłodarze.
Od 2020 roku pełni funkcję Dyrektora Instytutu Historii i Etnologii przy Komitecie Nauki Ministerstwa Edukacji i Nauki Republiki Kazachstanu w Ałmaty.
Jest autorem licznych monografii na temat historii Kazachów i Kazachstanu, a także podręczników do historii używanych przez uczniów kazachstańskich szkół.
Profesor Ziyabek Kabuldinov jest przewodniczącym, po kazachstańskiej stronie, Polsko-Kazachstańskiej Komisji Historycznej. Dzięki wspólnie prowadzonym badaniom pomógł polskiej stronie dotrzeć do nieznanych wcześniej dokumentów dotyczących Polaków deportowanych do Kazachstanu.
Statuetkę w imieniu Ziyabeka Kabuldinova odebrała współpracowniczka profesora i zarazem sekretarz Polsko-Kazachstańskiej Komisji Historycznej, dr Manara Kalybekova, kierownik Wydziału Stosunków Zewnętrznych Instytutu Historii i Etnologii im. Walichanowa przy Komitecie Nauki Ministerstwa Edukacji i Nauki Republiki Kazachstanu.
– Dziękuję w imieniu pana profesora, to dla nas, Kazachów i Kazachstanu, zaszczyt i bardzo ważne wyróżnienie. To docenienie naszej wspólnej pracy, między innymi w Polsko-Kazachstańskiej Komisji Historycznej. Dzięki tej współpracy dokonuje się wypełnianie białych plam także w historii Kazachstanu. Kazachowie dowiadują się o losach Polaków w ich kraju, o czym wielu wcześniej nie wiedziało – dodała dr Kalybekova.
Jolanta Hryniewicka
Dodatkowo uhonorowano należącą już do grona Przyjaciół Muzeum Jolantę Hryniewicką, prezes Oddziału Związku Sybiraków w Białymstoku. Dyrektor Śleszyński wręczył jej pamiątkowy grawerton w podziękowaniu za „zaangażowanie w misję utrwalania pamięci polskiego Sybiru, wsparcie dla środowisk sybirackich i życzliwość dla Muzeum”.
Jolanta Hryniewicka, z domu Cylwich, urodziła się w 1939 roku w Białymstoku.
Deportowana została w czerwcu 1941 roku z mamą i czterema siostrami. Jej ojciec, inżynier, był w tym czasie w białostockim więzieniu. Rodzina dojechała do Nowosybirska. Stamtąd przewieziono ją do wsi Karasie. Najmłodsza z dziewczynek zmarła po dwóch miesiącach pobytu na Syberii. Od 1944 roku matka i córki przebywały w Woroneżu. Do Polski, do Białegostoku powróciły w 1946 roku.
Jolanta Hryniewicka pracowała jako księgowa w Państwowym Zakładzie Ubezpieczeń. Od lat jest zaangażowana w działalność Związku Sybiraków. Przez 23 lata pełniła społecznie rolę sekretarza białostockiego Oddziału. W lutym 2023 roku została wybrana na prezesa Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Białymstoku.
Pani Jolanta Hryniewicka otrzymała m.in. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Została także uhonorowana przez Instytut Pamięci Narodowej tytułem „Świadek Historii”.
– Jestem mile zaskoczona, dziękuję w imieniu swoim i wszystkich Sybiraków – mówiła Jolanta Hryniewicka po odebraniu pamiątkowego grawertonu. – To wyraz naszych przeżyć, naszych dążeń i wielkiej miłości do naszej Ojczyzny. To dowód, jak ściśle współpracujemy, by prawda o naszych losach nie została nigdy zapomniana. Jak zawsze podkreślam – staramy się wybaczyć, ale nigdy nie zapomnimy – zaznaczyła prezes białostockiego Oddziału Związku Sybiraków.
Po wykonaniu pamiątkowego zdjęcia laureatów nastąpiła chwila muzyki. Trio fortepianowe Lontano zagrało „Cztery pory roku w Buenos Aires” Astora Piazzoli.
