Skrzypce rodziny Jąkałów - Muzeum Pamięci Sybiru

9 февраля 2021

Skrzypce rodziny Jąkałów

Towarzyszyły podczas zesłania na Syberię. Teraz znalazły się w zbiorach. Niezwykłe skrzypce w Muzeum Pamięci Sybiru

Перейти к содержанию

Ostatnie miesiące 2020 roku w Muzeum Pamięci Sybiru były pełne budową wystawy stałej. Dostarczany i montowany jest specjalistyczny sprzęt, czy wyposażenia pomieszczeń biurowych. Oprócz tych zadań nadal pozyskiwane są eksponaty. Muzealne zasoby właśnie wzbogacił niezwykle ciekawy przedmiot – skrzypce, które towarzyszyły rodzinie Jąkałów podczas zesłania na Syberię.

W DRODZE NA ZESŁANIE ZE SKRZYPCAMI

Józef Jąkała z żoną Ludwiką i dziećmi zostali deportowani 10 lutego 1940 roku z miejscowości Góra (woj. lwowskie). Sąsiadka uprzedziła rodzinę o wywózce odpowiednio wcześniej. Starczyło więc czasu na spakowanie najpotrzebniejszych rzeczy, w tym skrzypiec.

Tradycja rodzinnego muzykowania wyniesiona z góralskiego folkloru rzutowała na historię skrzypiec w rodzinie. Ojciec Józefa pochodził ze Spytkowic, podkarpackiej wioski, z której w ramach osadnictwa kresowego, jako syn piłsudczyka wyjechał z całą rodziną do wsi Góra w pobliżu Bełza nad rzeką Sołokiją. Przenosząc się, zabrał ze sobą m.in. skrzypce, które przekazał mu ojciec, a były one w rodzinie ważnym elementem — nie tylko zarobkowym. Najpierw ojciec nauczył grać na skrzypcach syna Józefa. Następnie on, hołdując tradycjom, z wrażliwością zaszczepiał już kilkuletnim dzieciom  elementy rodzinnego muzykowania. W momencie deportacji instrument został otoczony szczególną opieką.

Po trzech tygodniach podróży w bydlęcych wagonach rodzina Jąkałów wraz z innymi deportowanymi z Bełza dotarła do miejscowości Czary, położonej w głębi syberyjskiej tajgi. Po ogłoszeniu amnestii rodzina mogła opuścić syberyjską tajgę wraz z pierwszym transportem. Pomogły im w tym skrzypce. Córka Józefa, Marysia, uprosiła ojca, by oddał Sowietom to, co miał najcenniejsze, byle tylko móc stamtąd wyjechać jak najszybciej. Naczelnik posiołka wzruszył się odwagą dziewczynki. Nie tylko zgodził się on na ich wyjazd, ale też zwrócił instrument właścicielowi. Ludwika nie miała czym wykarmić sześciorga dzieci. Na jej prośbę synów Franciszka i Stanisława przyjęto do wojskowych hufców junaków.

Rodzina Jąkałów rozpoczęła długą wędrówkę przez świat. Przemierzyli Pahlevi, Teheran, Indie, Tanganikę. 3 lipca 1947 roku wrócili do Polski. Rok później udało się to również Stanisławowi i Franciszkowi. Po zakończeniu służby w Junackich Szkołach Kadetów i Łączności mężczyźni nie zdecydowali się na pozostanie w Anglii.

Towarzyszyły podczas zesłania na Syberię. Teraz znalazły się w zbiorach. Niezwykłe skrzypce w Muzeum Pamięci Sybiru

PONAD 5 TYSIĘCY EKSPONATÓW

Skrzypce i związane z nimi wspomnienia to wspaniały przykład na to, jak przedmioty mogą nieść za sobą bardzo bogatą historię. Skrzypce zostały przekazane do Muzeum Pamięci Sybiru przez Panią Barbarę Derbisz – wnuczkę Józefa Jąkały. Bardzo dziękujemy za ten wspaniały gest! Obecnie Muzeum Pamięci Sybiru obecnie posiada blisko pięciu tysięcy eksponatów. Wśród nich znalazły się pamiątkowe fotografie, dokumenty, prywatna korespondencja, przedmioty osobiste, czy fragmenty umundurowania. Wszystkie osoby, które chcą przekazać eksponat, czy podzielić się wspomnieniami, zapraszamy do kontaktu z Działem Gromadzenia i Opracowywania Zbiorów. 

Tel. +48 795 650 760
E-mail:  k.sliwowska@sybir.bialystok.pl

Магазин Музея памяти Сибири Посетите наш магазин и посмотрите последние публикации и гаджеты СМОТРЕТЬ